Het CPB (Centraal Planbureau) heeft de afgelopen weken een stuk of vier economische scenario’s uitgedacht. In geen van deze scenario’s is een economische recessie onvermijdelijk. Dit betekent dat de uitbraak van het coronavirus ook bijdraagt aan een (mogelijk) toekomstige recessie in Nederland. Niet alleen het coronavirus heeft gevolgen voor de economie in Nederland, maar ook de Brexit, de handelsoorlog tussen Amerika en China en de enorme lage rentestand. Dit zijn allemaal actuele onderwerpen voor 2020 en 2021, die niet van positieve invloed zijn op de economie in ons land. In deze blog gaan we dieper in op dit onderwerp.
Recessie is niet hetzelfde als een crisis
Het CPB heeft vier scenario’s uitgebracht en bij maar één van die scenario’s slechts minder zwaar is dan de economische crisis in 2008 en 2009. Voorafgaande aan dit hele verhaal, kan iedereen al gerust gesteld worden. Het is namelijk helemaal niet zeker of er een recessie komt. Een recessie is niet hetzelfde als een economische crisis. Voor de duidelijkheid: Je spreekt van een recessie, wanneer de economische groei daalt en lager is dan normaal. Van een crisis spreek je, wanneer een recessie jarenlang aanhoudt en grote economische gevolgen heeft. Dit was bijvoorbeeld tijdens de kredietcrisis van 10 jaar geleden. Toentertijd verloren meer dan honderdduizend mensen hun baan, daalde de huizenprijzen en de koopkracht vier jaar lang op een rij. Op dit moment is daar geen sprake van, omdat de economie al meer dan 20 kwartalen op een rij groeit.
Hoe langer de contactbeperkingen, hoe groter de kans op een recessie
De contactbeperkingen in het binnenland zorgen voor minder verkeer in winkels, maar ook de horeca ligt plat. Daar komen veel bedrijven bij kijken, denk bijvoorbeeld aan boeren die leveren aan horecaondernemers, bloemisten die grote evenementen verzorgen, op- en afbouw bedrijven die geen podia’s meer hoeven te bouwen. Zo gaat het lijstje nog wel even door. En hoe langer dit zo door blijft gaan, hoe minder werk er is en hoe meer werkloosheid om de hoek komt kijken. De crisis van dit afgelopen jaar zal dan uiteindelijk toch in een recessie uitmonden. Alhoewel economen er wel van overtuigd zijn dat het een kortdurende recessie zal zijn.
Belangrijkste negatieve effecten op de economie
Niet alleen zijn er contactbeperkingen in het binnenland en tussen personen. Maar ook de import- en export ervaart gevolgen van het coronavirus. Zo zijn bijvoorbeeld landen bang dat door de uitwisseling van producten het virus zich verspreid naar andere landen. Vandaar dat nu een groot gedeelte van de export ook stil ligt en pas weer kan gaan draaien zodra de landen binnen en buiten Europa zich niet meer bevinden in een lock-down situatie. De belangrijkste gevolgen op de economie hebben wij hieronder op een rijtje gezet:
- Er zijn minder toeristen; grote minderheid aan Chinese toeristen;
- Minder passagiersvluchten; langere levertijd van producten;
- Lagere exportvraag door de activiteiten in de zwaarst getroffen landen zoals Italië en China;
- Meer export van specifieke producten; meer vraag naar schoonmaakproducten zoals handgel.
Daarnaast kan de economie ook gevolgen ervaren van het gedrag dat mensen overnemen door deze crisis. Denk bijvoorbeeld aan het consumentenvertrouwen, hogere werkloosheid en gedragsreacties van consument. Hieronder zetten wij op een rijtje wat de effecten op de economie kunnen zijn wanneer de maatregelen van het kabinet langer actief blijven;
- De meeste mensen zullen dan meer thuis blijven werken;
- Meer online aankopen dan fysieke aankopen, meer aankoop vanuit voorzorgsmaatregelen zoals houdbare producten of schoonmaakproducten;
- Minder reizen en minder bezoek aan drukke gelegenheden zoals horeca-gelegenheden, de bioscoop, winkels en andere drukke plaatsen zoals het strand;
- Minder binnenlandse bestedingen door een lager consumentenvertrouwen en ondernemersvertrouwen;
- Een daling van de aandelenkoersen en rentes.
Groot verschil met de financiële crisis in 2008
De crisis die in 2008 ontstond had zijn oorsprong in de financiële sector en is daarna uiteindelijk overgeslagen op de rest van de economie. Daarnaast zagen toen der tijd bedrijven een gelijkmatige daling in de omzet. De economische crisis door het coronavirus is in dit geval heel anders, de economie ligt abrupt stop. Nu hebben sommige bedrijven in verschillende sectoren bijvoorbeeld plots geen inkomen meer. Deze bedrijven zijn voornamelijk MBk- bedrijven, dus middelgrote organisaties. Door het abrupte einde is de kans ook groot dat er een goed vangnet is. Dit komt omdat de beleidsreactie veel groter is dan tijdens een crisis die gelijkmatig op komt bloeien.
Gevolgen voor financiële sector nog onduidelijk
Sinds de laatste recessie zijn er allerlei mechanismes opgezet die ervoor zorgen dat een grote klap op de financiële sector op kan vangen. Wanneer de crisis inderdaad overslaat naar banken dan kan een groot deel van deze klappen worden opgevangen door deze mechanismes. Tijdens de huidige coronacrisis is het nog onduidelijk of de crisis over zal slaan naar banken. In twee verwachte scenario’s van het CPB is dat niet het geval. In de andere twee scenario’s wel. Ondanks de geschetste scenario’s is het ook daar nog onduidelijk of deze zullen doorzetten.
Verwachte werkloosheid in Nederland
In veel sectoren ligt het werk dus helemaal en abrupt stil. Een groot nadeel hiervan is dat veel bedrijven zich hier ook niet op hebben kunnen voorbereiden. Sommige bedrijven kunnen dan nog wel een aantal weken vooruit, maar als het allemaal langer gaat duren, wordt het lastig. De werkloosheidscijfers in alle scenario’s vallen nog mee. In het derde scenario zijn er gemiddeld 300.000 extra werklozen in 2020. Terwijl de branches die zwaar getroffen worden in totaal zo’n 1,5 miljoen werknemers hebben. Het CPB gaat er vanuit dat een groot gedeelte van de werkgevers gebruik gaat en kan maken van de overheidsregeling.
Overheidsregeling: Wel of geen oplossing?
Het lijkt erop dat een groot gedeelte van de bedrijven gebruik kunnen maken van de steunmaatregelen van de overheid. Regeringen en de centrale banken hebben daarnaast wereldwijd grote steunpakketten aangekondigd om de economische schade zoveel mogelijk te kunnen beperken. Dit betekent niet dat alle bedrijven het zullen overleven of dat iedereen zijn of haar baan kan behouden. Een groot gedeelte waarschijnlijk wel, maar dit hangt dus samen met de duur waarin de voorzorgsmaatregelen van kracht zullen zijn. Naarmate het langer duurt voordat de piek met het aantal besmettingen is bereikt, hoe groter de maatregelen zullen zijn en hoe langer deze ook zullen gelden. Des te langer de piek uit zicht blijft, hoe groter de impact op de economie zal zijn.
Geen precieze voorspelling mogelijk
Al met al is het dus nu nog erg lastig om een precieze voorspelling te doen van de komende recessie. Men verwacht dat hier pas over een aantal maanden een duidelijker beeld over te schetsen valt. Voor veel werknemers, zzp’ers en ondernemers kan het een onzekere periode zijn. Op dit moment kunnen we met z’n allen niets anders dan wachten wat er de komende periode komen gaat. Wil je bijvoorbeeld meer weten over de invloed van het coronavirus op uw baan? Lees dan deze blog. Of wil je weten wat je kunt doen als zzp’er? Wij geven je wat meer informatie in de volgende blog; Coronavirus: Wat kun je doen als zzp’er?
