Bezorgers met een roze of groene tas achterop die keihard over de fietspaden in de grote stad racen.. Het zal voor mensen die regelmatig in grote steden als Den Haag, Amsterdam of Rotterdam komen ongetwijfeld een bekende verschijning zijn. Maar waarom zijn er steeds meer fietskoeriers?
Grote bedrijven zetten fietskoeriers in
Fietsbezorgdiensten zoals Foodora en Deliveroo zijn een jaar of 4 geleden begonnen met het bezorgen van maaltijden op de fiets. Het concept houdt in dat deze bezorgdiensten de maaltijden bezorgen voor restaurants die zelf geen bezorgers in dienst hebben.Sindsdien zijn er ook andere grote bedrijven, zoals o.a. Albert Heijn, New York Pizza, Domino’s en inmiddels ook Uber (onder de naam ‘UberEats’) in deze trend zijn meegegaan.
Bedrijven vragen zelf steeds vaker om een fietskoerier, zegt Snoek. Postorderbedrijf Wehkamp maakte onlangs bekend het laatste stukje van de reis naar klanten in de stad op de fiets te willen afleggen. Dat gebeurt nu in twaalf steden. Snoek: ,,We hebben heel veel vraag van webshops. In Rotterdam fietsen we nu al met tien bakfietsen. ’s Avonds rijden er zes rond met Wehkamppakjes.”
Hier zijn goede redenen voor
Hier zijn meerdere, goede redenen voor te noemen: in de eerste plaats ben je als bezorger in de grote stad op de fiets vaak een stuk sneller dan wanneer je in de auto (bestelbus) bezorgt. Met de auto sta je regelmatig voor een rood stoplicht, heb je te maken met files, verstoppingen, smalle straatjes en eenrichtingsverkeer. Hier heb je als fietsbezorger allemaal geen last van.
Wellicht zul je denken: maar wat is dan het grote voordeel ten opzichte van de scooter? Allereerst is een fiets natuurlijk een stuk goedkoper dan een scooter. Denk hierbij aan bijvoorbeeld brandstof- en afschrijvingskosten, maar daarnaast is een fiets ook een heel stuk duurzamer dan de scooter. Behalve gemeenten, hechten ook steeds meer bedrijven en klanten veel waarde aan het milieuargument, waardoor de roep om fietsbezorgers steeds luider wordt.
Positieve uitspraken over inzet fietskoeriers
“Het scheelt in geluid, in CO2 en voor de klant is het een prettig gezicht. Die lawaaiige bezorgscooters zijn voor veel mensen een doorn in het oog.” zegt Philip Padberg van Deliveroo, dat sinds vorig jaar in Amsterdam actief is. Marieke Snoek van koeriersbedrijf Cycloon beaamt dit: “Steden slibben dicht met busjes van bezorgers die half vol zijn’’.
Het voordeel van een fietskoerier is de snelheid, vertelt Saskia de Feijter van Ja Wol, een webwinkel in wol en brieaccessoires die al jaren gebruik maakt van koeriers op de fiets. ”Vaak worden pakjes nog dezelfde dag bezorgd. Dat vinden klanten fijn. Daarnaast vinden klanten vinden het leuk om een stoere fietskoerier aan de deur te krijgen.”
Verplicht tot ZZP’er
Echter, veel van deze grote fietskoeriersdiensten verplichten hun personeel – die eerst in loondienst werkten – nu om ZZP’er te worden. Zo heeft Deliveroo in 2017 al hun personeel verplicht een eenmanszaak te beginnen indien ze nog wilden blijven werken als fietskoerier. In plaats van per uur te worden betaald, worden de bezorgers nu per afgeleverde maaltijd betaald. Het heeft er alle schijn van dat bezorgdiensten als Deliveroo dit puur doen om zelf meer te kunnen verdienen, hoewel Deliveroo zelf heeft aangegeven dat ’90% van de bezorgers op deze manier meer verdient dan wanneer zij in loondienst zouden werken’.
Negatieve aspecten aan deze regeling
Dit is een kwestieus argument, omdat er – zo lijkt het – een aantal negatieve aspecten aan deze regeling zitten. Echter, deze ‘negatieve’ aspecten zijn voor de bezorgdiensten die hun werknemers tot ZZP’ers verplicht allerminst voelbaar. Juist de bezorgers zelf zijn hiervan de dupe, want bezorgdiensten (zoals o.a. Deliveroo) sturen hun bezorgers op deze manier, als ZZP’es, onverzekerd het drukke stadsverkeer in.
‘’Als ik nu onder een bus kom, krijg ik helemaal niks van Deliveroo’’ zegt Sytze Ferwerda (19), een van de vele fietskoeriers.
‘’Belachelijk’’, vindt Ferwerda het dat de bezorgdienst alle koeriers in loondienst gaat ontslaan, ten faveure van ZZP’ers. ‘’Puur uit winstoogmerk legt Deliveroo daardoor alle risico’s bij ons.’’ Reden voor Ferwerda om Deliveroo aan te klagen. Hij hoopt dat de rechter oordeelt dat de koeriers helemaal geen zelfstandigen zijn, maar verkapte werknemers. Daarnaast lijkt het argument van Deliveroo, dat bezorgers als ZZP’er meer kunnen verdienen, niet te kloppen.
Als zzp’er verdien je niet meer
‘’In loondienst verdiende ik gemiddeld 8,30 euro per uur aan loon, bonussen en fooien. Netto. Als zzp’er krijg ik 5 euro per ritje, maar daar moet de belasting nog vanaf. Er zijn niet continu bestellingen, je staat vaak een tijd te wachten’’, zegt Sytze.
Veel koeriers denken dat twee maaltijden per uur al optimistisch is. Dat ligt niet alleen aan hoe snel ze fietsen, maar ook aan de momenten waarop er weinig bestellingen binnekomen en ze dus niets verdienen. Dat merkt ook Mohamed Khairalla (22). De hbo-student industrial engineering bezorgt sinds vorige maand als zzp’er voor Deliveroo in Eindhoven. Leuk werk, maar wel met nadelen, zegt hij. ‘De afgelopen weken had ik een aantal avonden waarop ik in een paar uurtjes tijd maar 5 euro verdiende. Ik had ook een keer vier bestellingen in een uur, maar meestal is er gewoon te weinig te doen. Dat is echt irritant.
Steeds meer ongelukken door toenemende bezorgdruk
Dat ZZP’ers per afgeleverde bestelling worden betaald, leidt tot allerlei verkeersproblemen waar veel ongelukken bij ontstaan. Er wordt bijna wekelijks in het nieuws melding gedaan van fietsbezorgers die verongelukt zijn of een ongeluk hebben veroorzaakt. Dit constateert ook TeamAlert, de landelijke jongerenorganisatie die zich vooral bezighoudt met verkeersveiligheid.
Volgens de organisatie ligt er ook een grote verantwoordelijkheid bij de organisaties achter de maaltijdbezorging. ,,De concurrentie is moordend en daardoor de druk om snel te bezorgen ook. Er zijn bedrijven die per uur betalen, maar in de branche is ook gangbaar per bezorgde bestelling te betalen. Dit lokt gevaarlijke verkeerssituaties uit, want hoe sneller je bezorgt, hoe meer je op een avond kunt verdienen. Deze verantwoordelijkheid moet niet alleen bij minderjarigen worden neergelegd, maar ook bij de opdrachtgevers.’’
Schaduwkanten
De Tweede Kamer heeft meerdere hoorzittingen gehouden over de schaduwkanten van Deliveroo en andere internetdiensten. Ons arbeidsrecht weet zich niet goed raad met de nieuwe wereld van de zogeheten ‘platformeconomie’, zei een van de sprekers, advocaat en hoogleraar arbeidsrecht Jaap van Slooten. De fietskoeriers van Deliveroo bevinden zich daardoor in een juridisch niemandsland, ergens tussen werknemer en zelfstandige in.
Kortom: het concept van fietskoeriers brengt veel voordelen met zich mee, en terwijl een fietsbezorger vele zeker ten opzichte van een scooter of auto. Tegelijkertijd gaat dit nu vaak gepaard met verhoogde (veiligheids)risico’s en dus ook veel ongelukken. Deze risico’s worden echter alleen gedragen door de koeriers zelf, en niet door de bedrijven waarvoor deze jongens en meisjes werken. Het is daarom belangrijk dat er een betere en eerlijker alternatief komt waarbij zowel de bezorgers als de bezorgdiensten (veilig van) kunnen profiteren. Wanneer de bedrijven zelf hier geen zorg voor dragen, kan de overheid d.m.v. van wet- en regelgeving hier wellicht een uitkomst bieden.
Meer weten over sustainable.works?
Bent u een werkgever? Klik dan hier voor meer informatie over de werkwijze van sustainable.works. Bent je een werknemer en zoek je naar jouw ideale (bij)baan? Klik dan hier.
